Transities: voorkomen dat mensen van de rand vallen

In 2014 moeten gemeenten zich voorbereiden op de vele extra taken op het gebied van zorg, werk, inkomen en welzijn. PvdA-GroenLinks staat daarbij voor waardering voor mantelzorgers en vrijwilligers, keuzevrijheid voor zorggebruikers en vertrouwen in professionals. En waakt ervoor dat de bezuinigingen niet worden afgewenteld op Vughtenaren die minder zelfredzaam zijn.

Straks verantwoordelijk…
Vanaf 1 januari 2015 worden de nieuwe wetten Jeugdzorg, Awbz/WMO en Participatiewet van kracht. Hiermee worden gemeenten verantwoordelijk voor taken die nu nog bij het Rijk of de provincie liggen. Wat gemeenten precies moeten gaan en hoeveel geld ze daarvoor krijgen, weten we nog niet. De wetten moeten nog worden goedgekeurd door het parlement.

… nu voorbereiden
Maar om klaar te zijn voor 2015, moeten gemeenten zich nu al voorbereiden. Zeker omdat de extra taken gepaard gaan met fikse bezuinigingen. Het is dus niet mogelijk om de bestaande zorg een op een over te nemen. In de commissie van 12 december konden fractie aan het college richting meegeven voor de uitwerking van de Jeugdzorg en Awbz.

Zorg moet dan goedkoper en beter
Om de zorg voor gemeenten betaalbaar te houden, moet worden voorkomen dat een grote groep mensen dure, specialistische hulp nodig heeft. Daarom moet zorg dichtbij worden georganiseerd, zodat vroegtijdig en relatief goedkopere zorg geboden kan worden. Mensen wordt vaker gevraagd om zelf oplossingen te zoeken in de eigen omgeving (familie, vrienden, buren). En tot slot moet worden voorkomen dat vele professionele hulpverleners vanuit verschillende kanten met hetzelfde huishouden bezig zijn (zonder het van elkaar te weten).

Bedenkingen en risico’s
In theorie klinkt dat als een prachtig model, maar er zijn nog veel onzekerheden. Zo weet nog niemand hoe dit er precies uit moeten komen te zien. Dat zal door proberen en experimenteren duidelijk moeten worden. Wel weten we dat al vanaf 2015 er stevig bezuinigd wordt.
De vraag is of we onder druk van die bezuinigingen niet te enthousiast de toegang tot de dure, specialistische zorg afknijpen. En wat precies het effect is als op deze zorg vanaf 2015 meteen zo’n 25% of meer wordt gekort op de budgetten.
Tot slot moeten we waken voor te veel (en te snel) verwachten van de zogenaamde ‘eigen kracht’ van mensen. Een grote groep Vughtenaren, ook met een zorgvraag, is zeer zelfredzaam. Ze weten de weg te vinden, hebben voldoende inkomen en/of vermogen en zijn mondig. Maar er zijn ook mensen die dat niet kunnen. Die in een ‘keukentafelgesprek’  zeggen dat ze iets in het eigen netwerk kunnen regelen uit vraagverlegenheid.

Richting voor Vughtse uitwerking
PvdA-GroenLinks wil bij de uitwerking van de Jeugdzorg en Awbz in Vught aandacht voor de volgende punten:

1. Mantelzorgers en vrijwilligers ondersteunen en waarderen. Op deze mensen komt meer druk te liggen, omdat mensen meer in hun eigen omgeving moeten oplossen. Daarom moeten we overbelasting voorkomen.
2. Zeggenschap en keuzevrijheid van zorggebruikers. Daarom moeten cliëntenorganisaties kunnen meedenken bij de uitwerking. Ook wil PvdA-GroenLinks dat wie dat wil zelf zorg kan kiezen, bijvoorbeeld middels persoonsgebonden budgetten (PGB’s).
3. Vertrouwen op deskundigheid professionele hulpverleners. De bezuinigingen moeten daarom vooral de bureaucratie en managementlagen treffen. Niet elke minuut moet verantwoord hoeven worden, zodat hulpverleners hun werk kunnen doen.
4. En tot slot mogen mensen die minder zelfredzaam zijn niet gedupeerd worden. De bezuinigingen mogen niet worden afgewenteld op bijvoorbeeld mensen met een laag inkomen, chronische ziekte of handicap of beperkt sociaal netwerk.

Toine van de Ven