Vandaag werd bekend dat Schijndel en Sint-Oedenrode kiezen voor Veghel als fusiepartner. Niet voor Boxtel dus. Gewoon verder met ambtelijke samenwerking tussen Sint-Michielsgestel, Boxtel, Haaren en Vught… of ruimte voor bezinning?
De bestuurlijke toekomst van de Meierijgemeenten
Al maanden voeren de Meierijgemeenten samen overleg over de bestuurlijke inrichting van de toekomst. Schijndel en Sint-Oedenrode kozen al snel voor een bestuurlijke fusie, het samen vormen van één gemeente. De overige vier Meierijgemeenten voelden meer voor ambtelijke samenwerking. Maar de goede toehoorder, wist al in juni 2013 dat deze vier gemeenten niet zo eensgezind zijn als soms wordt voorgespiegeld. Dat Boxtel toch voor bestuurlijke fusie wil kiezen, kan eigenlijk geen verrassing zijn.
Boxtel nu duidelijk over voorkeur
Al in juni spraak de gemeenteraad van Boxtel in meerderheid uit dat de gemeente op termijn liever kiest voor een bestuurlijke fusie. Daarna werd duidelijk dat Boxtel twijfelde of ze niet alsnog moest aanhaken bij Schijndel en Sint-Oedenrode. Vorige week werd duidelijk dat Boxtel de knoop had doorgehakt. In een brief aan Sint-Oedenrode en Schijndel werd aangegeven dat Boxtel graag de 3e partner voor de fusie wilde worden. Sint-Oedenrode en Schijndel zochten immers nog een 3e gemeente om mee te fuseren en spraken daar al over met Veghel. Na het duidelijk uitspreken van de wens om tot bestuurlijke fusie te komen, kon de keuze worden gemaakt tussen Veghel of Boxtel.
Verder met de vier van de Meierij?
Vandaag werd bekendgemaakt dat in Sint-Oedenrode en Schijndel wordt voorgesteld om toch met Veghel in zee te gaan. En dus niet met Boxtel. Formeel moet dat nog door de gemeenteraden bekrachtigd worden. Maar het lijkt er sterk op dat Boxtel buiten de boot valt. De vraag is wat dat betekent voor de plannen voor verregaande ambtelijke samenwerking van Sint-Michielsgestel, Boxtel, Haaren en Vught. Kan Boxtel nu weer gewoon aanhaken alsof er niks is gebeurd?
Duidelijkheid geven over ambities voor de toekomst
De stap van Boxtel maakt één ding helder: de vier van de Meierij hebben een ander toekomstbeeld. In Vught heeft de gemeenteraad uitgesproken bestuurlijke fusie helemaal niet als een toekomstbeeld te zien. In Boxtel is dat duidelijk wel een wens. En al in juni sprak een ruime minderheid in Sint-Michielsgestel zich ook al uit voor een bestuurlijke fusie op termijn. Daarbij komt dat de gemeenten over de verregaande ambtelijke samenwerking voor de kortere termijn, ook niet eensgezind zijn. In Vught mag dat vooral geen fusie genoemd worden en mag er niet één organisatie met één directeur ontstaan. Bij andere gemeenten lijkt er juist duidelijk meer op die ene organisatie met duidelijke hiërarchie aangestuurd te worden.
Openlijk spreken over verschillende zienswijzen
Voordat verder kan worden gegaan met de ambtelijke samenwerking, dient eerst duidelijkheid worden gegeven over de verschillende toekomstbeelden. En afspraken maken over wat er gebeurd als een deel van de gemeenten verder wil dan anderen. Voor sommige Vughtse fracties is alleen relevant wat Vught zelf wil. Daarmee steek je je hoofd in het zand voor andere meningen. En dat is wel relevant als je zo graag wilt samenwerken.
PvdA-GroenLinks geen behoefte aan verregaande samenwerking in de Meierij
PvdA-GroenLinks heeft eerder al tegen de verregaande ambtelijke samenwerking gestemd. We vinden dat daarmee de Vughtse belangen niet het beste gediend worden. Vooral omdat we zien dat dit voor anderen een opmars is naar een bestuurlijke fusie in de Meierij. Wel zien we een meerwaarde in samenwerking op bepaalde onderdelen. Zowel met de Meierijgemeenten als met ‘s-Hertogenbosch.
Toine van de Ven
Het samenwerken in netwerken van gemeenten en uitvoerings-organisaties is krachtiger dan fuseren.
Netwerken zijn simpel, en je kunt er als gemeente weer uit stappen.
Als de samenwerking in het netwerk goed gaat kun je alsnog fuseren.
Door nu te kiezen voor samenwerken in netwerken, houden de gemeentelijke organisaties de flexibiliteit om goed in te spelen op de omvangrijke veranderingen die er mogelijk vanuit den haag over ze uitgestort wordt.
Zo scheidt je de complexiteit van het fuseren van de complexiteit van de (te) grote extra taken.
Daarmee heb je als gemeente veel meer kans om de dienstverlening goed te doen.
Bovendien, doen gemeenten dat samenwerken in netwerken al een tijd.
Maar de gemeenteraden zien het vaak nog als een epeeltje voor ambtenaren, dan kunnende raadsleden lekker naar binnen kijken in hun eigen gemeente.
Juist voor samenwerken in netwerken moeten raadsleden dat netwerk als een strategisch proces zien, waar ze juist als raad de regie over moeten houden.
De democratische legitimatie in netwerken is vaak zwak, omdat er geen standaard samenwerkings-parlementen zijn.
Maar dat moet de raad juist opzetten, in het netwerk.
Zet dus voor elk samenwerkingsnetwerk een samenwerkingsparlement op, zet daar inhoudelijke specialisten in.
Laat ze kiezen door de bevolking.
En geef dat samenwerkings-parlement een helder mandaat, als regisseur vanuit de verschillende gemeenteraden in het netwerk
Netwerk-parlement is wellicht een betere naam.
Beste Henk,
Ik ben het niet geheel met je eens. Het is deels waar dat raadsleden er meer werk kunnen maken om invloed te hebben op de samenwerkingsverbanden. Maar dat blijkt amper uitvoerbaar.
Een vrijblijvend netwerk waar je zo uit kan stappen is geen oplossing. Veel samenwerkingsverbanden zijn geen vrije keuze omdat het van de wet moet (veiligheidsregio) of omdat de gemeente het niet alleen kan (arbeidsmarkt is gemeenteoverstijgend). Daarnaast maakt die vrijblijvendheid het ook moeilijk om bijvoorbeeld investeringen te doen.
De democratische legitimiteit is in mijn ogen: inwoners kiezen de gemeenteraad en de raad maakt keuzes. Maar wanneer teveel taken in samenwerkingsverbanden worden belegd, moeten bijvoorbeeld 20 raden dat samen bepalen. En dat werkt niet.
Mijn inziens zou het pleidooi dan juist moeten zijn om scherpe keuzes te maken op welke terreinen je moet of wilt samenwerken. En zodra dat er teveel worden, moet je je ernstig afvragen of een fusie niet beter is. Want dan kom je dichter bij het principe: inwoners kiezen de gemeenteraad en de raad maakt de keuzes.
Groeten,
Toine
Samenwerken in een netwerk is helemaal niet vrijblijvend.
De essentie vaneen netwerk is juist dat het netwerk alleen werkt (uitbetaalt) voorde deelnemers die er in investeren en er actief in zijn.
Deelnemers die niet meedoen, spelen geen rol in een netwerk.
Dus een gemeente moet wel investeren in de nerwerken waar ze nut van wil hebben.
Alleen als je dat een paar jaar gedaan hebt, en het werkt nog steeds niet goed, dan is het mogelijk over te stappen naar een netwerk waar je meer verwachtingen van hebt, of die aantoonbaar betere resultaten realiseren.