Een groenere leefomgeving

Vught is een mooie groene gemeente. Maar zo’n leefomgeving is niet vanzelfsprekend. PvdA-GroenLinks wil de natuur en biodiversiteit versterken en actief bijdragen aan de transities op het gebied van energie, klimaat en landbouw. Wij kiezen voor ‘radicale vergroening’.

Minder CO2-uitstoot
Om de aarde leefbaar te behouden voor volgende generaties, moeten we de CO2-uitstoot terugdringen. Dit vraagt nu om actie. In 2050 moeten alle gebouwen in Nederland van het aardgas af zijn. PvdA-GroenLinks wil nu al zoveel mogelijk woningen, clubgebouwen, bedrijven, kantoren en winkels energieneutraal maken. Energie die we nodig hebben, wordt schoon en duurzaam opgewekt. Met nieuwe mobiliteit besparen we fossiele brandstof. Zo gaan we klimaatverandering tegen.

De eerste prioriteit is het veel beter isoleren van de gebouwde omgeving. PvdA-GroenLinks wil extra inzetten op betere isolatie van bestaande bouw. Daarnaast moet worden gekozen voor energiezuinige apparatuur en verlichting. Dit zijn maatregelen die altijd lonen, ook als een gebouw later van het aardgas af gaat.

Onze inzet voor minder CO2-uitstoot:
• Ervoor zorgen dat de gemeente Vught klimaatneutraal is in 2030.
• Stimuleringsproject starten om 1.000 bestaande woningen per jaar te isoleren.
• Versnellen van het ‘verledden’ van de openbare verlichting.
• Continueren van het nul-op-de-meter maken van alle gemeentelijke gebouwen.
• Elke vijf jaar een energiescan van alle gemeentelijke gebouwen maken.
• Voorzien in een informatie- en stimuleringspakket voor beter isoleren van gebouwde omgeving.

Meer schone energie
Om schone energie op te wekken, kiest PvdA-GroenLinks voor zon en wind. Allereerst zon-op-dak in de bebouwde omgeving, kleinschalig op woningen en grootschalig op kantoren, bedrijfspanden en boerderijen. Er zijn volop geschikte daken in Vught, Helvoirt en Cromvoirt. Om voldoende schone energie op te wekken zijn daarnaast windmolens en zonnevelden noodzakelijk. Deze windmolens en zonnevelden kunnen alleen geplaatst worden met respect voor omwonenden en het landschap. PvdA-GroenLinks zoekt daarbij naar combinaties van schone energie met (nieuwe) natuur, biodiversiteit en water.

Er is veel geld te verdienen aan schone energie. PvdA-GroenLinks wil dat hier lokaal van geprofiteerd wordt door alle inwoners. De winst mag niet verdwijnen in de zakken van projectontwikkelaars en investeerders. Wij streven naar 100% lokale participatie (eigenaarschap). Ook willen we een gemeentelijk energiebedrijf oprichten, met behulp waarvan de lokale energietransitie betaald gaat worden.

PvdA-GroenLinks is geen voorstander van het verbranden van hout voor energie (biomassacentrales). Wel steunen we de pilot met het biomassaplein in Boxtel voor hergebruik van snoeiafval.

Alternatieve warmtebronnen wil PvdA-GroenLinks samen met inwoners kiezen. Bijvoorbeeld oppervlakte- of afvalwater, (groene of blauwe) waterstof, groen gas, aardwarmte of een warmtewisselaar. Let wel: waterstof is géén bron, maar een opslagmiddel. PvdA-GroenLinks wil de woningcorporaties en particuliere woningeigenaren stimuleren om als blok of buurt zo mogelijk eerder van het aardgas af te gaan.

Onze inzet voor meer schone energie:
• Gemeentelijk energiebedrijf oprichten met 5 windmolens en 5 hectare zon-op-land in eigendom van de gemeente.
• Visie voor nieuw ‘energielandschap’ opstellen. Omwonenden en landschap beschermen en ruimte bieden aan combinaties van schone energie met (nieuwe) natuur, biodiversiteit en water.
• Actief bijdragen aan de Regionale Energiestrategie (RES) van de regio Noordoost-Brabant samen met buurgemeenten in de Meierij.
• Vastleggen dat energieprojecten minstens 50% lokaal eigendom moeten zijn.
• Gefaseerd aardgasvrij maken van gebouwen en huizen, met eigen wijkplannen, samen met inwoners.
• In 2021 pilot starten met aardgasvrij maken blok bestaande woningen.
• Bij renovaties stappen zetten naar aardgasvrij verwarmen.
• Meld- of vergunningplicht invoeren voor alle aardboringen onderzoeken, om ongewenste bodemvervuiling tegen te gaan.

Iedereen profiteert van ons gemeentelijk energiebedrijf
De gemeente plaatst zelf windmolens en zonnevelden en blijft hiervan 100% eigenaar. Dit levert miljoenen op. Deze winst wordt geïnvesteerd in de gemeenschap. Hiermee betalen we vooral de lokale energietransitie voor iedereen. Zo hebben we lokaal naast de lasten óók de lusten van schone energie.
Zo profiteren we samen. Denk aan het betalen van de isolatie van gebouwen, energiesubsidies, energieadviezen, ondersteuning van energiecoöperaties en pilots om aardgasvrij te worden. De energietransitie is dan voor iedereen haalbaar én betaalbaar.

Schone energie voor iedereen
PvdA-GroenLinks vindt het belangrijk dat schone energie voor iedereen haalbaar én betaalbaar is. Inwoners of bedrijven die willen verduurzamen moeten worden geholpen door de gemeente. Waar regels duurzame plannen in de weg zitten, wil PvdA-GroenLinks meewerken aan versoepeling of maatwerk.

De lokale energiecoöperaties Vughtse Energie Transitie (VET) en Duurzame Energie Haaren (DEH) zijn belangrijke partners. Zij kunnen o.a. inwoners informeren en enthousiasmeren, projecten opstarten en de gemeente adviseren. PvdA-GroenLinks wil de coöperaties financieel ondersteunen om deze rol nog beter te vervullen, meer inwoners te bereiken en betere resultaten te boeken.

PvdA-GroenLinks wil extra aandacht voor inwoners met een kleinere beurs. Daarom moet er passende informatie komen over energiebesparing en verduurzaming. Daarom wil PvdA-GroenLinks inkomensafhankelijke financiële stimuleringsmaatregelen.

Onze inzet voor schone energie voor iedereen:
• Inwoners ondersteunen die samen energieprojecten opzetten: bijvoorbeeld inkoop zonnepanelen, zuiniger inrichten CV-ketels, overstap op inductie of verlichten met LED.
• De lokale energiecoöperaties VET en DEH structureel financieel ondersteunen.
• Actief inzetten op een loket voor energieadviezen voor inwoners, verenigingen en ondernemers.
• Energiescans en -adviezen (deels) vergoeden als er actie op volgt.
• Inkomensafhankelijk stimuleringspakket voor energiemaatregelen met subsidies en goedkope leningen bieden.
• Daken van bedrijven en boerderijen maximaal laten benutten voor zon-op-dak. Voor het eigen bedrijf of door deze ruimte te verhuren aan anderen.
• Stimuleren dat inwoners wiens eigen dak niet geschikt is voor zonnepanelen, gebruik mogelijk maken van andere daken en locaties middels een ‘postcoderoos’.

Omgaan met klimaatverandering
Door klimaatverandering krijgen we extremer weer: heftige regenval en periodes van droogte en hitte. Daarop moeten we ons voorbereiden (klimaatadaptatie). De wateroverlast wordt grotendeels opgelost door nieuwe waterbergingen als onderdeel van de projecten N65 en het verdiepte spoor (PHS). Om lokale knelpunten op te lossen wil PvdA-GroenLinks meer straten en woningen afkoppelen van regenpijpen en het gescheiden rioleringsstelsel verbeteren. Aanvullend willen wij meer ruimte voor vijvers, natuurlijke infiltratie (wadi’s) en minder verharding.

Om droogte en hitte tegen te gaan, is meer groen nodig. Verharde terreinen en daken vormen ‘hitte-eilanden’ met hogere temperaturen. PvdA-GroenLinks wil meer groene gevels en daken – in combinatie met zonnepanelen – parken, groenstroken, geveltuintjes en waterelementen. Groen kan water langer vasthouden om verdroging tegen te gaan. Meer bomen en struiken die dieper wortelen en daarmee meer water vasthouden. Hiermee wordt ook de biodiversiteit van onze leefomgeving versterkt. Ook in het buitengebied is meer ruimte voor water noodzakelijk.

PvdA-GroenLinks wil ook particuliere tuinen en gronden klimaatbestendig maken. Daarvoor moet de gemeente het burgerinitiatief KANT structureel ondersteunen. Zo stimuleren we inwoners om tuinen te ontstenen, regenwaterafvoer te ontkoppelen en meer ruimte te geven aan planten, insecten en vogels (‘blauwe-groene tuinen’).

Onze inzet voor klimaatmaatregelen:
• Gescheiden rioleringsstelsel verbeteren en uitbreiden bij onderhoud van straten.
• Verharding in de openbare ruimte waterdoorlatend maken of verwijderen.
• Meer water vasthouden in de bodem dankzij vergroening.
• Stimuleren van geveltuinen in (smalle) woonstraten.
• Samen met de waterschappen kwaliteit van water verbeteren en maatregelen nemen om water op te vangen.
• Subsidies geven voor groene gevels en daken en afkoppelen regenpijpen.
• Hitte-eilanden gericht aanpakken door extra vergroening of waterelementen.
• Burgerinitiatief KANT structureel financieel ondersteunen.

Versterken van de natuur
Vught heeft prachtige natuurgebieden, landgoederen en parken. In deze groene omgeving is het bewezen prettig wonen, werken en verblijven. Verzuring, vermesting, verdroging, brandgevaar en versnippering vormen echter een bedreiging. Samen met boswachters, natuurorganisaties en de milieubeweging wil PvdA-GroenLinks de natuur sterker maken.

PvdA-GroenLinks wil de natuur robuuster maken door verbingen te realiseren tussen De Loonse en Drunense Duinen, Het Helvoirtse Broek, De IJzeren Man, De Gement, De Moerputten en Het Bossche Broek. Deze groenblauwe verbindingszones krijgen wat ons betreft meer bescherming in omgevingsplannen. De randen van natuurgebieden zijn geschikt voor voedselbossen als buffer.

De komende vijf jaar wil PvdA-GroenLinks veel nieuwe bomen planten. Bestaande bomen krijgen betere bescherming. Het kapbeleid wordt aangepast: ‘nee, tenzij’ i.p.v. ‘ja, mits’. Compensatie kan alleen door het planten van nieuwe bomen. Monumentale en waardevolle bomen blijven bij voorkeur onderdeel van de openbare ruimte en worden bij bouwplannen niet overgedragen in privéhanden.

In de dorpen wil PvdA-GroenLinks de biodiversiteit versterken. Meer plekken met hoog gras, kruidenrijke bermen, vlinderstruiken, waterpoelen, rietkragen en ruigtes. Wij willen op meer plekken een extensief maaibeleid toepassen. Ook willen we meer nestkasten en vleermuiskasten plaatsen. Dit is goed voor de biodiversiteit en helpt tegen plagen, zoals de eikenprocessierups.

Onze inzet voor meer natuur:
• In 5 jaar 31.000 nieuwe bomen planten. Eén voor elke inwoner.
• Nieuwe visie ontwikkelen voor het buitengebied, met versterking van de natuur.
• Groenblauwe verbindingen aanleggen tussen natuurgebieden.
• Nieuwe visie ontwikkelen op De Gement om doelen op gebied van energie en aanplant van bomen te verbinden met ruimte voor weidevogels.
• Intensieve recreatie voorkomen in natuurgebieden en de verbindingszones.
• Barrièrewerking van N65 en PHS voor dieren verminderen door groene verbindingen aan weerszijden.
• Plekken aanwijzen waar de natuur ongecultiveerd de natuur kan zijn.
• Inzetten op het verder terugdringen van stikstofuitstoot.
• Ondersteunen van ‘burgermetingen’ naar milieukwaliteit.
• Hogere waterstanden realiseren in natuurgebieden tegen verdroging en brandgevaar.
• Bomenbeleidsplan opnemen in nieuwe Nota Groen met betere bescherming bomen en ander kapbeleid.
• De groene structuur leidend maken bij (bouw)projecten.
• Na N65-project de IJzeren Man uitdiepen om de recreatieve functie te behouden, als uit onderzoek blijkt dat dit de natuurwaarde niet schaadt.
• Recreatie in natuurgebieden – bijvoorbeeld IJzeren Man of Duinoord – aan banden leggen, voorkomen dat deze gebieden een ‘pretpark’ worden.
• Overstekende dassen beschermen bij de Margriet en de Guldenberg in Helvoirt.
• Natuurvriendelijker maaibeleid en meer natuurlijke ‘stepping stones’ in dorpen bevorderen.
• Rondom dorpen natuurlijke inrichting met poelen, bosschages en wandel-, fiets- en ruiterpaden stimuleren.
• Bestaande wandel- en zandpaden maximaal behouden en afsluiten voor gemotoriseerd verkeer.
• Versterken van natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups.
• Inwoners ruimte geven om groen in eigen straat in te richten en onderhouden.
• Inwoners stimuleren om eigen bomen te planten (voorpootrecht).

Duurzamere landbouw
Agrarische ondernemersbelangen moeten meer in balans worden gebracht met natuurwaarden. PvdA-GroenLinks wil geen uitbreiding van intensieve veeteelt of uitputtende landbouw. Regionaal moet worden ingezet op ‘natuurinclusief boeren’. Voedselproductie gaat dan samen met natuurherstel. Uitputting van de grond en extra stikstofuitstoot worden tegengegaan. Goede voorbeelden zijn de Duinboeren, Herenboeren en voedselbossen (‘agroforestry’).

Op gemeentegronden wordt voorrang gegeven aan de duurzaamste pachters. PvdA-GroenLinks wil meer diversiteit van gewassen, kwalitatief bodemgebruik, meer bloemrijke bermen en wil het gebruik van glyfosaat en andere vergiften verbieden. De pilots in De Margriet en De Gement voortzetten en verbeteren.

Agrariërs die stopen met hun bedrijf wil PvdA-GroenLinks helpen aan een nieuwe invulling, van hun onroerend goed om leegstand en verrommeling van het landschap te voorkomen. Vrijkomende agrarische bebouwing mag niet worden benut voor niet-agrarische bedrijvigheid. Wel voor kleinschalige woonvoorzieningen en beperkte recreatieve functies. Mits natuur en landschap erop vooruit gaan.

Onze inzet voor een duurzame landbouw:
• Voortzetten en verbeteren pilots duurzame pacht in De Margriet en De Gement.
• Het stimuleren van het stopzetten van agrarische bedrijven stimuleren en het ondersteunen bij het herbestemmen van vrijkomende agrarische bebouwing, mits het landschap verbeterd wordt.
• Stimuleren dat lokale producten ook lokaal worden verkocht. Bijvoorbeeld door fietsroutes te maken langs verkooppunten van duurzame lokale producten.

Circulair denken en doen
We dienen zorgvuldig om te gaan met grondstoffen. Afval is eigenlijk een nieuwe grondstof. PvdA-GroenLinks wil circulair denken en doen als norm nemen voor het gedrag van de gemeente. Hierop kunnen we actief sturen met het inkoopbeleid, bij aanbestedingen en bij vergunningen. PvdA-GroenLinks wil dit zwaarder laten wegen bij inkoopprocessen.

Om hergebruik van afval te verbeteren, wil PvdA-GroenLinks het restafval zoveel mogelijk terugdringen. Wij zijn voorstander van scheiding door inwoners zelf en inzameling aan huis. Door betere scheiding, hoeft restafval minder vaak opgehaald te worden. Nascheiding kan helpen om nog meer grondstoffen uit het afval te halen.

Om scheiden duidelijker te maken moeten alleen nog herbruikbare verpakkingen worden toegestaan. Gemeenten moeten hier afspraken over maken met het Rijk en de verpakkingsindustrie. PvdA-GroenLinks is voor statiegeld op plastic flesjes én blikjes.

Onze inzet voor circulair denken en doen:
• Circulaire toets opnemen bij alle gemeentelijke aanbestedingen.
• Scheiding en recycling van afval stimuleren; nascheiding toepassen en minder vaak restafval ophalen.
• Inzetten op tegengaan van zwerfvuil door bewustwordingsacties en handhaving.
• De milieustraat in Haaren samen met Oisterwijk openhouden voor Helvoirt.
• Met de VNG lobbyen voor alleen herbruikbare verpakkingen.

Kijk hier voor de andere hoofdstukken van ons verkiezingsprogramma.