Hoe ziet de toekomst van de WSD eruit na de afbouw van de sociale werkplaatsen en de invoering van de Participatiewet? Daar mogen de gemeenten die samen eigenaar zijn van de WSD zich nu over buigen. PvdA-GroenLinks is trots op de WSD, een van de best draaiende SW-bedrijven van Nederland en het sociaal kapitaal van de gemeente. De fractie ziet de WSD daarom als voorkeurspartner voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Participeren naar vermogen
De invoering van de Participatiewet in 2015 heeft grote invloed op de WSD. Er is geen mogelijkheid om mensen nog in te laten stromen in de WSW, zodat sociale werkplaatsen geleidelijk worden afgebouwd. Daarmee zou de WSD in een sterfhuisconstructie op termijn kunnen verdwijnen. Gelukkig hebben de gemeenten die samen eigenaar zijn van de WSD besloten om in 2015 en 2016 de uitstroom uit de SW te compenseren met nieuwe instroom uit de Participatiewet. Dat betekent dat de WSD aan mensen een werkervaringsplek kan bieden of kan coachen op een werkplek. Daarmee werd tijd gekocht om samen na te denken over de rol van de WSD in de toekomst. Een werkgroep ging aan de slag om voorstellen te maken voor de positie van de WSD om mensen naar vermogen te laten participeren.
Kiezen uit 5 prototypen
Het resultaat van dit proces lag tijdens de commissie van 23 februari voor. Er zijn 5 prototypen uitgewerkt waar gemeenten uit kunnen kiezen. Bedoeling is dat de komende twee jaar wordt geëxperimenteerd met meerdere prototypen om zo ervaringen op te doen en daarna een definitieve keuze voor de toekomst te kunnen maken. Prototype 1 is het participatiebedrijf, waarbij de WSD de uitvoering van de Participatiewet overneemt van de gemeenten. Daarbij worden nadrukkelijk ook verbanden gelegd met de Wmo. In prototype 2 behoudt de gemeente juist de regie, maar schuift de WSD aan in de teams van de gemeente. Prototype 3 is het cafetariemodel, waarbij gemeenten zelf kunnen bepalen welke diensten ze afnemen bij de WSD. Prototype 4 is het voortzetten van het huidige transitiearrangement. Dat is voortzetting van de afspraak uit 2015 en 2016 om uitstroom SW te compenseren met instroom uit de Participatiewet. En prototype 5 is de sterfhuisconstructie, waarbij de WSD verdwijnt.
Ons sociaal kapitaal
Voor PvdA-GroenLinks zijn de prototypen 4 en 5 onbespreekbaar. De fractie ziet de WSD als partner met kennis en expertise voor het begeleiden van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Deze deskundigheid wil de fractie niet verloren laten gaan, maar juist benutten. Daarom kijkt PvdA-GroenLinks vooral naar prototypen 1, 2 en 3. Wetende dat andere gemeenten al een voorkeur hebben laten blijken om prototype 1 en 2 uit te proberen, kan de fractie het voorstel van het college volgen om te gaan voor prototype 3: het cafetariemodel. Maar tegelijkertijd gaf de fractie aan dat ook prototype 2, waarbij deskundigheid van de WSD wordt ingebracht in Wegwijs+ interessant kan zijn voor Vught. Het college serveerde naar de mening van onze fractie deze optie iets te gemakkelijk af met het argument alsof de gemeente dan de regie zou verliezen. Voor PvdA-GroenLinks zou toevoegen van de WSD aan Wegwijs+ juist een versterking van de regierol van de gemeente kunnen betekenen.
Wel of geen marktwerking?
Ook was de fractie het oneens met de opvattingen van de VVD en D66 over de keuzevrijheid binnen het cafetariamodel. Om de WSD een solide basis te geven én de kennis en expertise te benutten, is de WSD niet slechts één van de partijen waar de gemeente kan aankloppen maar de preferente partij. Dat betekent dat wanneer de WSD een dienst kan leveren, deze daar wordt afgenomen. Aangezien de gemeente zelf eigenaar is, is dat ook verstandig. Maar de VVD en D66 wilden ook de mogelijkheid openhouden dat de WSD moest concurreren met marktpartijen bij verzoeken van de gemeente. De uiteindelijke rol van de WSD zal nog terugkomen bij de invulling van de pilot met het prototype, nadat alle gemeenten hun keuzes hebben gemaakt.
Toine van de Ven
